Хөвсгөл аймгийн 2024 оны 6 дугаар сарын гадаргын усны чанарын тойм

Хөвсгөл аймгийн гадаргын усны чанарын

2024 оны 6 дугаар сарын тойм

Хөвсгөл аймгийн Байгаль орчны шинжилгээний лаборатори нь гадаргын усны хяналт-шинжилгээний хөтөлбөрийн дагуу 2024 оны 6 дугаар сард Дэлгэрмөрөн-Цагаан-Уул, Дэлгэрмөрөн-Тосгон, Бой, Ногоонбулаг, Хядага-Мөрөн, Буянт-Мөрөн, Хөвсгөл нуур-Ханх, Хөвсгөл нуур-Хатгал, Эг-Хатгал, Идэр-Зүрх, Шишхэд-Ренчинлхүмбэ, Гуна-Улаан-Уул, Үүр-Цагаан-Үүр, Цагааннуур-Цагааннуур, Хороо-Ханх, Гүний усны цэг зэрэг гол мөрөн, нуурын усны хяналт-шинжилгээний 16 цэгээс усны сорьц авч шинжилгээ хийлээ. Усны сорьцонд усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг: усан орчин (pH), усны булингар, усны цахилгаан дамжуулах чанарын (EC), жинлэгдэх бодис (Ж/б), ууссан хүчилтөрөгч (O₂), биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч (БХХ₅), перманганатын исэлдэх чанар (ПИЧ), хатуулаг, кальци (Ca), магни (Mg), натри болон калийн ион (Na+K), сульфат (SO₄), хлор (Cl), гидрокарбонат (HCO₃), эрдэсжилт, аммони (NH₄), нитритийн азот (NO₂), нитратын азот (NO₃), фосфор (P), фтор (F), төмөр (Fe) зэргийг тодорхойллоо.

2024 оны 6 сард хийсэн Хөвсгөл аймгийн гадаргын усны шинжилгээний дүнг усны чанарын гол үзүүлэлтүүдийг MNS4586-98 усны чанарын стандартай харьцуулан үзүүллээ.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Тайлбар: MNS4586-98 усны чанарын стандарт

Дэлгэрмөрөн голын усны шинжилгээ, Дэлгэрмөрөн голын Тосгон, Бой, Ногоонбулаг, Дэлгэрмөрөн-Цагаан-Уулын хяналт шинжилгээний 4 цэгээс сорьц авч усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 217.4-246.1 мг/л-т хэлбэлзэж дунд зэргийн эрдэсжилттэй, голын усан дахь ууссан хүчилтөрөгчийн горим хэвийн, голын усан дахь хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлт байхгүй. Дэлгэрмөрөн голын Бойны цэгийн усан дахь БХХ₅-ын агууламж усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжийг давсан бохирдол илэрсэн байна.  

Буянт-Мөрөн: Буянт голын хяналт шинжилгээний 1 цэгээс сорьц авч усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс харахад голын усан дахь Буянт голын усан дахь эрдэсжилт 388.1 мг/л, хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлт байхгүй. Буянт голын усны чанар “цэвэр” байлаа.

Хядаг-Мөрөн: Хядагын рашааны хяналт шинжилгээний 1 цэгээс сорьц авч усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс харахад Хядагын рашааны усан дахь эрдэсжилт 325.0 мг/л, хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлт байхгүй. Хядагын рашааны усны чанар “цэвэр” байлаа.

Хөвсгөл нуур-Ханх, Хөвсгөл нуур-Хатгалын усны шинжилгээ: Хөвсгөл нуурын хяналт шинжилгээний 2 цэгээс сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Нуурын усны эрдэсжилт 196.1-207.4 мг/л буюу бага эрдэсжилттэй, усан дахь хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлт байхгүй. Хөвсгөл нуурын усны чанар “маш цэвэр” байлаа.

Эг-Хатгал: Эгийн голын хяналт шинжилгээний 1 цэгээс сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Эгийн голын усны эрдэсжилт 190.3 мг/л буюу бага эрдэсжилттэй, усан дахь хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS45:86:98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлт байхгүй. Эгийн голын усны чанар “цэвэр” байлаа. 

Идэр-Зүрх: Идэрийн голын хяналт шинжилгээний 1 цэгээс сорьц авч усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс харахад голын усан дахь Идэрийн голын усан дахь эрдэсжилт 158.0 мг/л, хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлт байхгүй. Идэрийн голын усны чанар “цэвэр” байлаа.

Шишхэд-Ренчинлхүмбэ: Шишхэд голын хяналт шинжилгээний 1 цэгээс сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шишхэд голын усны эрдэсжилт 226.4 мг/л буюу бага эрдэсжилттэй, усан дахь хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS45:86:98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлт байхгүй. Шишхэд голын усны чанар “цэвэр” байлаа. 

Гуна-Улаан-Уул: Гуна голын хяналт шинжилгээний 1 цэгээс сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Гуна  голын усны эрдэсжилт 203.0 мг/л буюу бага эрдэсжилттэй, усан дахь хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS45:86:98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлт байхгүй. Гуна голын усны чанар “цэвэр” байлаа. 

Үүр-Цагаан-Үүр: Үүрийн голын хяналт шинжилгээний 1 цэгээс сорьц авч усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс харахад голын усан дахь Үүрийн голын усан дахь эрдэсжилт 216.0 мг/л, хялбар исэлдэх органик бодис болон эрдэс азотын агууламж MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлт байхгүй. Үүрийн голын усны чанар “цэвэр” байлаа.

Цагааннуур-Цагааннуур: Цагааннуурын хяналт шинжилгээний 1 цэгээс сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Цагааннуурын усны эрдэсжилт 171.3 мг/л буюу бага эрдэсжилттэй, усан дахь хялбар исэлдэх органик бодисын агууламж MNS45:86:98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлт байхгүй. Усан дахь усан дахь нитритийн /NO2/ агууламж нь усны чанарын стандарт дахь агууламжийг давсан бохирдол илэрсэн байна.   

Хороо-Ханх: Хороо голын хяналт шинжилгээний цэгээс сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Хороо голын усны эрдэсжилт 122.0 мг/л буюу бага эрдэсжилттэй, усан дахь хялбар исэлдэх органик бодисын агууламж болон эрдэс азотын агууламж  MNS45:86:98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлт байхгүй. Хороо голын усны чанар “цэвэр” байлаа.

Гүний ус, усны шинжилгээ: Гүний усны хяналт шинжилгээний 1 цэгээс сорьц авч усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс харахад гүний усан дахь эрдэсжилт 154.2 мг/л, гүний усан дахь /NO₂/ нитритийн агууламж нь усны чанарын стандарт /MNS4586-98/ дахь хүлцэх агууламжаас давсан бохирдол илэрсэн байв.

 Хөвсгөл аймгийн гадаргын усны 2024 оны 6 дугаар сарын хяналт шинжилгээний дүнгээр нуур, голуудын усны эрдэсжилт 122.0-388.1 мг/л-т хэлбэлзэж бага болон дунд зэргийн эрдэсжилттэй байв.

Хөвсгөл нуур-Ханх, Хөвсгөл нуур-Хатгал, Эг-Хатгал, Дэлгэрмөрөн-Тосгон,  Ногоонбулаг, Хядага-Мөрөн, Идэр-Зүрх, Шишхэд-Ренчинлхүмбэ, Гуна-Улаан-Уул, Хороо-Ханх зэрэг нуур, голуудын усны шинжилгээний дүнг усны чанарын стандарттай харьцуулахад стандартыг /MNS45:85:98/-ыг давсан бохирдолгүй усны чанар “цэвэр”, байсан бөгөөд Дэлгэрмөрөн-Бой, Буянт-Мөрөн голуудын усан дахь БХХ₅-ийн агууламж, Цагааннуур-Цагааннуур, Гүний усан дахь нитритийн /NO₂/ агууламж нь MNS:45:85:98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжийг давсан бохирдол илэрсэн байна.  

Хөвсгөл аймгийн УЦУОШТ-ийн

Байгаль орчны шинжилгээний лаборатори